Wystarczy wyjrzeć przez okno. Współczesny świat stawia przed nami wiele wyzwań, wiele przeciwności losu, wiele cierpienia. Za oknem strach…ucieczka…wojna. W jaki sposób rozmawiać o trudnych tematach? Jak przygotować się do takiej rozmowy z bliskimi, zwłaszcza dziećmi? W każdym centrum terapii dialog stanowi podstawę nie tylko skutecznej komunikacji ale przede wszystkim oswajania emocji i bodźców zewnętrznych. Rozmowa nabiera więc współcześnie jeszcze większego znaczenia. Zwłaszcza rozmowa o tematach trudnych, niepojętych dla ludzi dorosłych, a co dopiero dla małych dzieci. Niewielu z nas jest w stanie podejść do ważnych rozmów bez emocji. Omawianie delikatnych zagadnień nie powinno być jednak zbyt długo odkładane w czasie. Ten trudny temat przecież nie zniknie. Podpowiadamy w jaki sposób przygotować się do rozmowy o trudnych tematach: wojnie, śmierci, problemach.
Dialog Centrum Terapii – wskazówki: jak przygotować się do rozmowy o trudnych tematach?
Pierwsze pytanie, jakie należy sobie zadać jest proste: czy do ważnych rozmów zawodowych podchodzimy bez wcześniejszego przygotowania? Czy jesteśmy w stanie spontanicznie działać w kontekście tych kwestii, na których naprawdę nam zależy? Analogicznie powinniśmy się zachować kreując swoje własne, wewnętrzne centrum terapii. Dialog będzie bowiem skuteczny tylko wtedy, gdy obie strony będą w pełni rozumiały wysyłane wzajemnie komunikaty. Odpowiedź na pytanie: jak przygotować się do rozmowy o trudnych tematach jest więc bardzo prosta: zastanów się co dokładnie chcesz przekazać oraz dostosuj formę tego komunikatu do osoby, z którą rozmawiasz. Żeby móc rozmawiać o trudnych tematach warto najpierw samemu się z nimi oswoić, zrozumieć, zaakceptować. To niezwykle trudne, jednak wewnętrzna akceptacja pozwala podejmować bardziej racjonalne decyzje. Najprościej na starcie odbyć więc taką rozmowę samemu ze sobą. Pozwoli to na uporządkowanie myśli oraz zrozumienie własnych uczuć. Zastanów się jaki jest cel Twojej rozmowy, ustal co napełnia Cię największą obawą, postaraj się przeanalizować, jak może zareagować Twój rozmówca. Nie chodzi o to, byś przewidział wszystkie możliwe scenariusze rozmowy na trudny temat, lecz o to, byś był przygotowany na różne opcje. Zastanów się, w jaki sposób powinieneś się zachować, co powiedzieć, by odbiorca Twojego komunikatu rzeczywiście zrozumiał Twoje intencje. Przygotowanie do rozmowy z osobami dorosłymi jest wymagające, jednak prowadzenia skutecznego dialogu z dziećmi to zdecydowanie bardziej delikatna kwestia.
Centrum terapii – dialog: w jaki sposób rozmawiać z najmłodszymi o wojnie i śmierci?
Kwestią, która od zawsze budzi największe emocje jest rozmowa z dziećmi o wojnie i śmierci. Zwłaszcza w tak trudnych czasach jakie przeżywamy obecnie w związku z wojną na Ukrainie, temat ten powraca do nas wszystkich jak mantra. Odpowiednie wsparcie nie dotyczy już tylko dzieci, które trafiają do Polski z regionu gdzie prowadzone są działania zbrojne. Ta trudna sytuacja odbija się także na najmłodszych Polakach. Dzieci bowiem nie są tak nieświadome, jak nam się z pozoru wydaje. Czują niepewność i strach dorosłych. Widzą, że w ich szkołach zaczynają pojawiać się koledzy i koleżanki, które mówią w innym języku. Dlaczego tak się dzieje? Co się dzieje? Mamo, Tato – Waszym zadaniem jest pomóc dziecko w zrozumieniu tej trudnej sytuacji.
W jaki sposób rozmawiać z dziećmi o wojnie?
Przede wszystkim zacznij od zapewnienia dziecka o tym, że w tej chwili wszyscy jesteście bezpieczni. Warto skoncentrować się na dotychczasowej rutynie Waszego wspólnego życia i podkreślić stałe jego elementy, które nie zmienią się dzisiaj ani jutro. Warto unikać skrajności zwłaszcza podczas rozmowy z dziećmi o trudnych tematach. Warto pamiętać, że obecny natłok informacji przekazywanych w środkach masowego przekazu nie jest obojętny dla dzieci. Nie izolujmy ich na siłę od tych bodźców, bo takie skrajności mogą wzmagać niepokój najmłodszych. Zachowajmy we wszystkim zdrowy rozsądek. Tłumaczmy dziecku świat wojny językiem, który zrozumie. Unikajmy skomplikowanych zwrotów, stosując w zamian proste komunikaty. Warto zapytać, co dziecko w tej chwili czuje, czy umie nazwać swoje emocje. Zapewne pojawią się wówczas bardzo proste sformułowania, które ułatwią dorosłemu podjęcie dialogu zbliżonym językiem, np.: „Wojna jest zła i ludzie nie chcąc zadawać się z tym złem przenoszą się gdzie indziej. Takim ludziom należy pomagać, bo są bardzo przestraszeni. Warto być miłym dla kolegów w szkole, bo te osoby niczym nie różnią się od nas. I na pewno lubią podobne zabawy.” Należy podkreślić, że w tej chwili dziecku nie grozi żadne niebezpieczeństwo. Podstawa skutecznego dialogu z dziećmi opiera się więc na 3 podstawowych filarach: spokój, bezpieczeństwo, prosty język.
Jeśli chcesz poznać więcej szczegółów na temat tego, w jaki sposób rozmawiać z dziećmi o wojnie, zachęcamy do zapoznania się z wywiadem jaki dla serwisu Nowiny24 udzieliła Magdalena Pilecka – psycholog, psychoterapeuta rodzinny i dziecięcy, związany z Dialog Centrum Terapii Rodzin w Rzeszowie. Przejdź do wywiadu
W jaki sposób rozmawiać z dzieckiem o śmierci?
Rozmowy o śmierci z najmłodszymi należą do niezwykle wymagających. Warto na wstępie upewnić, ze temat straty sami u siebie mamy odpowiednio przepracowany. Wyrażenie wewnętrznej akceptacji na lęk i wszystkie fazy przeżywania żałoby to podstawa do tego, by móc rozmawiać z dzieckiem o śmierci. Zwłaszcza wówczas, gdy ta strata dotyczy kogoś bliskiego. Podstawą zawsze jest dostosowanie języka komunikacji do możliwości poznawczych dziecka. Nie bójmy się odpowiadać na pytania a nawet zachęcajmy do ich zadawania. Tym prostym schematem możemy bardzo wiele dowiedzieć się o sposobie, w jaki najmłodszy członek naszej rodziny odbiera stratę. Warto unikać przy dziecku emocjonujących rozmów na trudne tematy z innymi dorosłymi. Napięta sytuacja zawsze niekorzystnie odbija się na najmłodszych. Obserwujmy przy tym zachowania dziecka i bądźmy czujni, gdy dzieje się coś niecodziennego. Warto zachęcić wówczas dziecko do nazwania tego, co czuje, własnych emocji. Bądźmy przy tym gotowi na łzy czy nieodpowiednie zachowania. Dzieci, podobnie jak dorośli, bardzo różnie reagują na stratę. Śmierć bliskiej osoby musi zostać przepracowana, jednak ten proces przebiega zdecydowanie prościej, gdy obok są ludzie, chętni do pomocy.
Dialog Centrum Terapii Rodzin: przebieg rozmowy o trudnych tematach
Przebieg rozmowy o trudnych tematach można podzielić na kilka podstawowych elementów a najtrudniejszym z nich jest zainicjowanie dialogu. Centrum terapii – każde, właściwie niezależnie od miejsca w jakim się znajduje, zaleca, by rozpoczynać takie rozmowy od stwierdzeń, które pokazują naszą potrzebę bliskości i dążenia do porozumienia. Zamiast zwrotu „musimy koniecznie porozmawiać”, które wzbudza od razu niepewność i wrogie nastawienie, zdecydujmy się na „Chciałbym porozmawiać z Tobą i usłyszeć, co o tym wszystkim myślisz”. Warto również wybrać odpowiedni czas i miejsce na rozmowę o trudnych tematach. Wykorzystajmy przestrzeń, w której wszyscy rozmówcy czują się komfortowo i bezpiecznie. Zrezygnujmy przy tym z rozpraszających bodźców: muzyki, telefonu, laptopa. Ustalmy termin, który będzie możliwy do zrealizowania bez pośpiechu i dodatkowych obciążeń dla rozmówców. Warto sprawdzić, czy druga osoba jest gotowa na rozmowę. Nawet wtedy, gdy temat inicjowanego właśnie dialogu jest trudny, warto rozpocząć dyskusję w życzliwy sposób. W trakcie wymiany zdań należy skoncentrować uwagę nie na własnych kwestiach, lecz na tym, co mówi do nas druga strona. Zanim udzielimy odpowiedzi, warto się upewnić, czy na pewno dobrze odczytaliśmy intencje rozmówcy. Rzeczowy ton, unikanie zniewag i krzyków to elementy, które znacznie ułatwią przeprowadzenie tej trudnej rozmowy. Warto utrzymywać spojrzenie na tej samej wysokości co rozmówca, bowiem pokazujemy tym samym, że traktujemy go na równi z sobą. Zawsze staraj się mówić konkretnie o sobie, swoich emocjach, tym co Ty czujesz. Unikaj ogólników i pustych frazesów. Ten trudny temat dotyczy Was obojga, więc skoncentruj się tylko na sobie i tylko na odbiorcy. Nie udowadniaj na siłę swojej racji i z zainteresowaniem wsłuchaj się w tezy wygłaszane przez rozmówcę. Taka postawa znacznie ułatwi dojście do porozumienia.
Podsumowanie
Pamiętaj, że odpowiednie przygotowanie do rozmowy o trudnych tematach i umiejętne jej przeprowadzenie odgrywają ogromną rolę w sztuce prowadzenia efektywnego dialogu. Nie warto unikać niewygodnych rozmów, bo odciąganie ich w czasie nie przynosi niczego dobrego. Problem można oswoić tylko wówczas, gdy dokładnie się go omówi.
Jeśli czujesz, że potrzebujesz dodatkowego wsparcia, skontaktuj się z nami.
